Tüp bebek ve aşılama tedavisinin başarısına etki eden faktörler nelerdir?

Tüp bebek tedavisinin ve aşılama tedavisinin başarısına etki eden faktörler nelerdir?

Tüp bebek tedavilerinde başarı yani gebelik için yapılacak işler, yumurtaların sağlıklı bir şekilde, ideal koşullarda laboratuvara teslim edilmesidir. Bunu da sağlayan kadın doğum hekimidir. Tabii ki iyi bir merkezde ve tecrübeli bir hekim tarafından takip ve tedavi edilmeyi gerektirmektedir. Sonuçta laboratuvara teslim edilen yumurtalar yine baba adayından alınan sağlıklı spermlerle birleştirilmektedir. Bu sağlıklı spermleri bulmak için de genellikle milyonlarca sperm arasından bazı teknolojik imkanlar kullanılarak en doğru spermin seçilmesi hedeflenmektedir. Oluşturulan embriyolar da yine uygun koşullarda; yani kalite kontrolü çok iyi yapılmış bir laboratuvarda sıkı bir şekilde izlenmektedir. Beş günün sonucunda da eğer mümkünse genetik olarak embriyonun sağlığının değerlendirilmesinden sonra anne adayına transfer edilmektedir.

Çocuk Sahibi Olmak İsteyen Eşlere Uygulanan Tedaviler

Aşılama Tedavisi

Erkeğe bağlı ve nedeni açıklanamamış infertilite olgularında tüp bebek tedavisi öncesi tercih edilen tedavilerin başında Aşılama gelmektedir. Aşılama, tüp bebek tedavisinde olduğu gibi kadının yumurtalıkları uyarılır, yumurtalar çatladıktan sonra erkekten alınan üreme hücreleri rahim içine bir kanül ile transfer edilir.

Aşılamanın uygulanabilmesi için kadının tüplerinden en az birinin açık olması gerekmektedir.

Erkeğin semen analizi sonuçları normal ya da normale yakın olmalıdır. Ayrıca kadında, gebeliğin tutunmasını engelleyecek endometrial bir patoloji olmamalıdır.

Tüp Bebek Tedavisi

Tüp bebek tedavisi en çok tercih edilen yardımcı üreme tekniğidir. Tedavi süreci, kadının normalden çok yumurta üretebilmesi amacıyla yumurtalıkların uyarılması için infertilite ilaçları kullanmasıyla başlar.

Tüp bebek tedavisinde iki yöntem kullanılır.

  • In Vitro Fertilizasyon (IVF)
  • Mikroenjeksiyon (ICSI)

IVF işleminde, yumurta toplama işleminde alınan yumurtalar özel kültür tüplerine yerleştirilir üzerine belirli oranlarda üreme hücresi eklenir ve üreme hücrelerinin yumurtaları kendiliğinden döllemesi beklenir.

IVF’in Mikroenjeksiyondan farkı yumurta ve üreme hücresi parametrelerinin uygun olması gerekmesidir. Mikroenjeksiyon, tek bir üreme hücresinin özel bir mikroskop ve mikromanipülatörler aracılığı ile olgunlaşmış tek bir yumurta içine enjekte edilmesi işlemidir. Enjekte edilen yumurtalar embriyo gelişimini sağlamak için geliştirilmiş besi yerleri içinde anne vücut ortamına benzer ortam sağlayan inkübatöre yerleştirilir. Eğer semen analizi özel bir mikroskop altında büyük büyütmeyle seçilip mikroenjeksiyon işlemi yapılıyorsa buna IMSI (yüksek büyütmeyle sperm seçimi) denir.

Aşılama (Intra Uterin Inseminasyon)

Aşılama tedavisine genellikle ilk olarak başvurulan tedavilerinden biridir. Bu tedavi  erkekten alınan  üreme hücresi laboratuvarda hazırlanarak rahim içerisine yumurtlama zamanı transfer edilir.

Aşılama tedavisi, ilaç verilmeden yapılabilir fakat başarı şansı biraz düşüktür. Ağızdan verilen haplarla veya iğnelerle yumurta arttırıcı tedavi sonrası yapılması önerilir. Amaç yumurta sayısını arttırmak veya yumurtlamayı sağlamaktır. İki  yada Üç yumurta gelişmesi açıklanamayan olgularda başarıyı arttırmaktadır. Yumurtlama tedavisinde ultrasonla takip yapılır çok yumurta gelişirse tedavi iptal edlilir. Yumurta kistleri belli büyüklüğe eriştiğinde içinde olgun yumurta taşıdığına karar verilip yumurta çatlatma iğnesi yapılır ve aşılama saati ve gününe karar verilir.

Aşılama tedavisi; yumurta rezervi iyi, yaşı 35 den küçük, tüpleri açık, toplam hareketli sperm değerleri 5 milyon üzerinde olan, kısırlık süresi 3 yıldan az olan çiftlere önerilmesi daha uygundur.

Aşılamanın uygulandığı durumlar:

  • Üreme hücresi miktarı hareketlilik oranında düşüklük
  • Açıklanamayan infertilite
  • Rahim ağzındaki anatomik problemler
  • Kadında yumurtlamanın yetersiz olması

 

Aşılamada kadının yaşı önemlidir. 40 yaş üstü kadınlar için, aşılama yöntemi başarı oranı az olacağı nedeniyle önerilmemektedir.

Aşılama öncesi istenilen testler ;

  • Jinekolojik muayene,ultrasonografi
  • Rahim filmi,
  • Kan testleri,
  • Tam kan sayımı testi,
  • Tiroid bezi ile ilgili fonksiyon testleri,
  • Prolaktin hormonu ölçümü,
  • Rahim ve tüplerin değerlendirilmesi,
  • smear testi,
  • Sistemik, lokal muayene
  • Rahim ve tüplerin değerlendirilmesi için rahim filmi (HSG)
  • Laparoskopi veya histeroskopi
  • TSH testi
  • Adetin 21. günü uygulanan progesteron testi yapılmalıdır.

Aşılama öncesi erkeğe;

  • Ayrıntılı Semen analizi
  • Yıkama ardından sperm değerlerinin ölçümü
  • Sperm sayısı ve hareketlilik durumları değerlendirmesi

 

Aşılama sonrası neler yapılmalıdır.

  • Aşılama sonrası eşler, önceki yaşantısına kolaylıkla geri dönebilir.
  • Fakat aşılama sürecinde eşlerin zararlı ve kimyasal etkilere maruz kalmamaya özen göstermelidir.
  • Hekimin bilgisi dışında herhangi bir ilaç zararlı olacağı nedeniyle kullanılmamalıdır.

Aşılama tedavisi öncesinde nelere dikkat edilmelidir?

Aşılama tedavisi öncesinde nelere dikkat edilmelidir?

Aşılama tedavisinde  karar verilmeden önce çiftin infertilite yani halk arasında bilinen adı ile kısırlık testleri detaylıca yapılmalıdır. Kadının yumurtalarının uyarılması adına uygulanacak ilaç ve yanı sıra iğneler uzman doktorlar tarafından belirlenmelidir.

Anne adayına çatlatma iğnesi uygulanır. Bu işlemi izleyen en geç 36 saat içinde ikinci aşamaya yani aşılama aşaması geçilir . Eşlerden istenilen ultrasonlarda herhangi bir nedene bağlı bir problem ile karşılaşılırsa aşılama tedavisi bir süre ertelenebilmektedir.

 

Aşılama tedavisinin avantajları
Aşılama yönteminin başlıca 2 avantajı vardır. İlki üreme hücresinin kaliteli olanları seçilmesidir. İkincisi üreme hücresinin rahim ağzı zarar görmeden yumurtaya daha kolay ulaşmasının sağlanmasıdır.
Aşılama tedavisinin dezavantajı ise döllenmenin üreme hücresi ile yumurtanın birbirlerini bularak, kendiliğinden oluşmasının beklenmesidir.

Tüp bebek tedavisinde, rahim ağzından laboratuvarda elde edilen embryolar verilmekte iken, aşılama tedavisinde ise üreme hücresini verilmektedir.

Tüp bebek tedavisinde gebeliğin elde edilmesi sadece verilen embryoların rahime tutunmasına bağlıdır. Aşılama tedavisinde ise gebeliğin oluşması için spermler önce tüplerden geçerek yumurtayla buluşmalıdır, ardından döllenen yumurta yeniden tüplerden geri dönerek rahime tutunmalıdır. Dolayısı ile aşılama tedavisinde başarı için hasta seçimi çok kritiktir.

Aşılama başarı şansı ne kadardır?
Aşılama yöntemi, hasta seçimi doğru yapıldığında yaklaşık %15-20 ’dir. Özellikle ağır olmayan erkek faktöründe, nedeni ortaya konulamayan infertil  eşlerde ve polikistik over sendromu gibi yumurtlama bozukluğu olan kadınlarda bu yöntem öncelikle tercih edilmektedir.

Aşılama tedavisinin etkinliği tüm dünyada kabul görmüş olmakla birlikte, aşılama tedavisinin en fazla 4 defa denenmelidir. Dörtten fazla sayıda uygulanan aşılama tedavisinde gebelik oranının artmadığı belirtilmektedir.